Towarzystwo Asystentów Uniwersytetu Jagiellońskiego (niegdyś Zrzeszenie) jest najstarszą tego typu organizacją w Polsce. Powstało w roku 1909, gdy jego statut został zatwierdzony reskryptem Namiestnictwa Galicyjskiego.

Jego celem jest ochrona interesów zawodowych asystentów UJ i ogólnie młodszych pracowników naukowych UJ; przez jakiś czas dotyczyło to także urzędników. Niegdyś TA UJ zajmował się w sporej mierze stroną materialną życia asystentów UJ, przydzielając miejsca w hotelach asystenckich, udzielając pożyczek ze wspólnej kasy i walcząc o ich prawa, obecnie większość tych działań przejęły odpowiednie instytucje na uniwersytecie, m.in. kasa pożyczkowo-zapomogowa czy związki zawodowe. Stałą funkcją Zarządu TA UJ pozostaje wciąż przydział miejsc w hotelach asystenckich, a przedstawiciel TA UJ zasiada w Rektorskiej Komisji ds. Hoteli Asystenckich i Spraw Mieszkaniowych. Ponadto prezes TA UJ uczestniczy w obradach Senatu UJ, a także zasiada w kapitule nagród Rektora (naukowej „Pro Arte Docendi” i dydaktycznej im H. Kołłątaja).

Istotnym obszarem działalności TA UJ jest nauka. W organizacji po wojnie działała sekcja Konserwatorium Naukoznawcze (1946-1952) i wydawany był miesięcznik „Życie Nauki” (potem publikowany w Warszawie PWN pt. „Życie Szkoły Wyższej”; 1953-1991). Następnie Towarzystwo (aż do początku XXI w.) wydawało czasopismo „Synapsa”, ogłaszało konkursy na najlepszą pracę naukową (sekcje humanistyczna, nauk przyrodniczych i medycznych), organizowało konferencje. Istotną funkcją TA UJ było też konsolidowanie środowiska na mniej formalnych imprezach kulturalnych i sportowych.W październiku 2000 roku, roku jubileuszu 600-lecia Odnowienia Akademii Krakowskiej miał miejsce Pierwszy Nadzwyczajny Zjazd Zarządów TA UJ. Członkowie ówczesnego Zarządu oraz wcześniejszych dyskutowali nad historią Towarzystwa oraz radzili nad jego miejscem w strukturze uczelni w dobie zmian.

Zmiany polityczne, organizacyjne i społeczne przyczyniły się do tego, że na przełomie pierwszego i drugiego dziesięciolecia XXI wieku rola TA UJ w środowisku uczelnianym zmalała, ograniczając się do reprezentowania interesów środowiska w dotychczasowych gremiach i zasiadania w stałych komisjach.

Obecnie Towarzystwo podjęło na nowo działalność, szukając dla siebie miejsca w strukturze uczelni, tworząc nowy statut, nawiązując kontakt z przedstawicielami asystentów w radach i komisjach na poszczególnych wydziałach. Powstała strona internetowa i formy kontaktu przez media społecznościowe, wrócono do tradycji patronowania konferencjom i konsolidowania środowiska naukowego.

Mamy nadzieję, że nawiązując do najpiękniejszych kart historii TA UJ, zapiszemy tej historii nowe, równie piękne karty.

__________

* Zainteresowanych szczegółowo historią i działalnością TA UJ odsyłamy do materiałów znajdujących się w zasobach Archiwum Biblioteki Jagiellońskiej.